Interview kwaliteitsadviseur Marjolein van Mol en beleidsadviseur Marieke Teurlings: verpleegzorg thuis wordt belangrijker maar "er is geen blauwdruk"

7 juli 2023

Marjolein van Mol, oud-wijkverpleegkundige, ging als projectleider met deze vragen aan de slag: “Zorg thuis wordt belangrijker. Ik ben als kwaliteitsadviseur aangenomen om aandacht te besteden aan extramurale zorg. We willen vooral de urgentie die wij voelen als het gaat om verpleegzorg thuis, overbrengen bij de aanbieders. We wilden eerst die zorg inzichtelijk maken, er kennis over verzamelen. In augustus 2022 hebben we een eerste werkproces ingericht en zijn we vol enthousiasme gestart met het uitvoeren van werkbezoeken bij 9 aanbieders. Deze bezoeken zijn uitgevoerd in de periode van augustus 2022 tot en met januari 2023 en hebben ons veel inspirerende inzichten opgeleverd.”

Toen het kwaliteitsteam de bezoeken aflegde bij de zorgaanbieders hoorde ze in gesprekken met onder andere medewerkers, cliënten, cliëntenraden, en mantelzorgers waar ze tegenaan liepen, maar ook waar ze trots op waren. Marjolein: “We merkten tijdens deze bezoeken dat men het erg leuk vond dat er aandacht was voor hun expertise. We kwamen enthousiaste, bevlogen medewerkers tegen en zagen goede persoonsgerichte zorg op maat, waarbinnen ook meer en gevarieerde zorgtechnologie werd ingezet. Het gaat om persoonsgerichte zorg voor die ene unieke cliënt binnen de unieke woonsituatie. We zagen een hoge mate van variaties van zorginzet en creativiteit in de verschillende mogelijkheden. We zien dat de betrokkenheid van de wijkverpleegkundige of een casemanager dementie een cruciale bijdrage levert aan een goede coördinatie van de zorg.

Hiernaast merken we een hoge mate van taakvolwassenheid op, gecombineerd met specifieke kwaliteiten bij de betrokken thuiszorgmedewerkers. Deze medewerkers werken zelfstandig en er wordt van hen een mate van ondernemerschap en inventiviteit gevraagd, om binnen de context van de individuele cliënt de best passende zorg te bedenken en organiseren. Daarnaast denken we dat er voor cliënten en het netwerk in de thuissituatie meer bereidheid en noodzaak is bij het behoud van eigen regie om in de eigen woning te kunnen blijven wonen. Door het gesprek aan te gaan, door mee te lopen ontdek en verken je samen waar de kwaliteit zit. Er is geen blauwdruk. We weten dat het anders moet en leren enorm veel van dit onderzoek. We krijgen inzicht in de verschillende mogelijkheden die er zijn, ook op het terrein van zorgtechnologie, zoals bijvoorbeeld leefstijlmonitoring, beeldbellen en het gebruik van een medicijndispenser. Nu we de grootste aanbieders hebben bezocht, gaan we ook naar kleinere aanbieders.”

Beleidsadviseur Marieke Teurlings benadrukt dat visie op verpleegzorg thuis belangrijk is. ”De uitdagingen zijn veel groter dan 10 jaar geleden. Het betekent dat je anders moet gaan kijken en organiseren, maar met dezelfde kwaliteit. Die hoeft niet slechter te worden onder deze omstandigheden. Kwaliteit is niet alleen het aantal uren wat je tot je beschikking hebt, maar vooral ook de vraag: wie en wat levert kwaliteit. Overigens ligt de oplossing niet bij de zorg alleen. Daarnaast betekent het dat je op langere termijn de dingen moet bekijken, om bijvoorbeeld te voorkomen dat iemand halsoverkop in een crisis raakt."

Marjolein vult aan: “We waren als kwaliteitsteam positief verrast over de goede en onderbouwde visie van de meeste aanbieders op toekomstbestendige zorg voor verpleegzorg thuis vanuit de Wlz, om te kunnen zorgen dat cliënten ook zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. We vragen aanbieders om een breder aanbod van oplossingen te faciliteren om de cliënt te ondersteunen.” Ze vertelt over het voorbeeld van een cliënt waarvan bleek dat die niet had ontbeten. “Er was geen eten in huis. Er werd op dat moment tijd genomen om samen met de cliënt te zorgen dat er ontbijt was en daarna te zoeken naar een structurele oplossing voor de maaltijden. Dat is een mooie manier om de zorg op te starten en te zien hoe de cliënt zijn dag weer vorm kan geven. Het toont dat meer aandacht voor de situatie thuis opname kan vertragen. Waarbij ook te zien is dat de ondersteuningsvraag thuis groter lijkt te zijn dan de medische zorgvraag.”

“We willen de beweging naar zorg thuis inzetten, maar ook grenzen verleggen. Daarbij hebben we de ervaring van de aanbieders nodig. Zo kunnen we samen de beweging van verpleegzorg thuis doorontwikkelen. Nu is het moment dat we daar naar moeten kijken en over praten. We krijgen een ander soort relatie. We willen graag meedenken. We zijn nu partner, dat ervaar je in de gesprekken. Dat levert veel input voor ons werk op”, zegt Marieke. Marjolein: “De aandacht voor verpleegzorg thuis wordt geïntegreerd in onze werkwijze en verankerd in de vaste werkzaamheden van het kwaliteitsteam. We blijven het gesprek aangaan met aanbieders, we proberen verbinding te maken en de goede voorbeelden te zoeken, zodat we deze kunnen delen. En natuurlijk de focus op visie te leggen. Met organisaties die over dit thema vragen hebben, gaan we graag in gesprek.“